علی (ع) و سخن حق

در مورد امام علی (ع) به هر مناسبتی، سخن گفتن دشوار است. همچنان که سکوت درباره وی سنگین و پر مسئولیت می نماید ... و حالا امروز در سالروز ولادت آن امام ...

از هر زاویه ای که به زندگی علی (ع) نگاه کنیم حکمرانی اخلاق مدارانه و مردم داری ایشان انکار ناپذیر است. برخورد امام با مسئله حکومت شاهد این ادعاست؛ آنگاه که ایشان را مجبور به قبول خلافت می کنند و امام علی در مقابل تقاضاهای مکرر می فرمایند: «هان، آگاه باشید به خدایی که دانه را شکافت و انسان را آفرید سوگند که اگر نه این بود جمعیت بسیاری گرداگردم را گرفته و به یاری ام قیام کرده اند و از این جهت حجت تمام شده است، و اگر نبود عهد و مسئولیتی که خداوند از علما و دانشمندان گرفته که در برابر شکم خواری ستمگران و گرسنگی ستمدیدگان سکوت نکنند، من مهار شتر خلافت را رها می ساختم و از آن صرف نظر می کردم و آخر آن را با جام آغازش سیراب می کردم. آن وقت خوب می فهمیدید که دنیای شما با همه زینت هایش در نظر من بی ارزش تر از آبی است که از بینی گوسفندی بیرون می آید».

امام ذات قدرت را به خوبی می شناخت و از رفتار و کلامشان مشخص است در برابر قدرت موضع داشت و اجازه تسلط قدرت بر نفس خویش را نمی داد. چنانچه در عهد نامه مالک اشتر که قرار بود فرمانفرمایی بر سرزمینی را بر عهده گیرد، فرمود: «بپرهیز از اینکه خود را در شکوه با خدا برابر دانی و یا در بزرگواری اش خود را با او همانند بینی. زیرا خدا هر جباری را خوار و هر گردنکش و متکبری را بی مقدار می کند».

امام نگران آن بود که از قدرت برای تحمیل خواست و نظر فردی استفاده شود که فرمود: «هرگز مگو که مرا بر شما امیر ساختند و باید فرمان من اطاعت شود زیرا چنین روشی موجب فساد دل و سستی دین و نزدیک شدن زوال قدرت است».

حضرت علی (ع) هیچگاه خود را از توصیه و تذکر بی نیاز نمی دید و پشتیبانی از خود را اینگونه می دانست که: «هرگز گمان مبرید مطلب و سخن حقی که بر من می گویید برایم سنگین باشد و از آن ناراحت شوم و گمان مدارید که من در فکر بزرگ جلوه دادن خویشم. زیرا کسی که شنیدن و عرضه حق و عدالت بر او دشوار باشد، عمل به آن برایش دشوار تر خواهد بود. بنابراین از گفتن حق و یا مشورت به عدل با من خودداری مکنید. زیرا من شخصا خویش را ما فوق آنکه اشتباه کنم نمی دانم ...»

هنگام منازعه، امام جملاتی در دعای 15 نهج البلاغه دارد که: «خداوندا، از نبودن پیامبرمان در میان خود و فراوانی دشمنان و از تشتت و پراکندگی تمایلاتمان شکوه ها داریم. ای پروردگار ما، بین ما و گروه رویاروی ما بر حق داوری فرما و مشکل ما را حل و فصل فرما و تویی بهترین کارگشای همه امور».  

... و آیا امام برای امروز ما قطب نمایی آشکار و نقشه راهی روشن، ترسیم نکرده است؟