جامعه ایمن

زندگي انسان امروز با شاخص هاي امنيت، سلامت، محيط زيست و رضايت مندي ملازم شده است. به همین دلیل ارتقاء سطح زندگي در جوامع با ارتقاء این شاخص ها و البته شاخص هاي اجتماعی، اقتصادي و فرهنگي محک زده می شود.

مروری گذرا بر زندگي جامعه شهري نشان می دهد که شهروندان متحمل آسیب ها و تهدیدهای فراوانی هستند؛ از مسایل محیط زیست شامل آلودگي آب، هوا و فرآورده هاي غذايي گرفته تا آسيب هاي اجتماعي مانند اعتياد، ‌خشونت و بزه كاري. بنابراین برنامه ريزي براي دستيابي به شاخص هاي مورد نظر در هر كدام از زمينه های یاد شده ضرورتی انكار ناپذير به حساب مي آيد. در اين برنامه ريزي البته جلب نظر و مشاركت همه ذينفعان شامل بخش دولتي، شهرداري ها، جامعه مدني و حتي بخش خصوصي دارای اهمیت ویژه بوده و براي ارتقای کیفیت زندگی الزامي است. به این معنی که تا چنين فرآيندي با اجماع همه دست اندركاران به وجود نیاید دستيابي به اهداف يك جامعه ايمن عملا امكان پذير نخواهد بود.

امروز واژه امنيت در هر حوزه ای تعریف ویژه خود را دارد. «امنیت» براي «محيط زيست» به مفهوم دستيابي به محيط سالم براي زندگي بشر، براي «تغذيه» به مفهوم بهره مندي از سفره و فرآورده هاي غذايي سالم و عاري از آلودگي، براي «خانواده» به مفهوم وجود کانونی كه در آن اعضا هر یک با برقراري ارتباطی منطقي و عادلانه رشد فردي و انساني خود را دنبال می کنند و برای «اشتغال» به مفهوم دستيابي هر شهروند بالغ به امکان تامین معیشت حلال و مشارکت در فرآيند ساختن آينده خود و جامعه اش، تعريف مي شود.

همچنین «امنيت فردي» به مفهوم دوري از خشونت و نقض حقوق شهروندي و برخورداري از نظام حقوقي و كيفري مناسب برای دادرسي، «امنيت فرهنگي» به مفهوم ايجاد فضاي سالم انتقال آزاد اطلاعات و آموزه هاي مورد نياز برای رشد مادي و معنوي انسان ها، «امنيت سياسي» به مفهوم حق تعيين سرنوشت و دخالت در نحوه اداره امور شهر و كشور و «امنيت اقتصادي» نیز به مفهوم امكان فعاليت در چارچوب قوانين و مقررات به شكل عادلانه و همراه رقابتي سالم و به دور از فشار است. امنیت یا تامين اجتماعي نیز برای همه افراد جامعه به خصوص گروههای آسیب پذیر مانند كودكان و سالمندان لازم است تا حس امنيت در آينده را فراهم كند.

در این میان تعريف امنيت اجتماعي به عنوان يكي از شاخه هاي مهم امنيت، چنان ابعاد  گسترده و موثری بر عرصه های فرهنگي، اقتصادي و حتي سياسي دارد كه لازم است برای آن از زواياي مختلف، سیاستگزاری و برنامه ريزي صورت گيرد تا مفهوم امنیت و ارتقای زندگی به خصوص در جوامع شهری تحقق یابد. 

چنانچه ملاحظه می شود هر حوزه ای تعريف خاص خود را از امنیت دارد و وقتی از جامعه ايمن صحبت می كنيم، آن چه كه در درجه اول اهميت قرار می گیرد حفظ امنيت شهروندان است. یعنی اگر بارها و بارها به موضوع امنيت پرداخته و از جامعه ايمن صحبت شود، اما شهروندان احساس امنيت عمومي نداشته باشند، به اهداف جامعه ایمن دست نیافته ایم.

بی تردید در شهر تهران که آسيب هاي متعددي وجود دارد، برنامه ريزي براي ارتقاء شاخص هاي ايمني و بهبود كيفيت زندگي به مفهوم گسترده اي كه اشاره شد، از ضروريات كار است. خوشبختانه شوراي اسلامي شهر تهران به ارتقاء وضعيت محيط زيست شهر، بهبود شاخص هاي مربوط به سلامت شهروندان، آسيب هاي اجتماعي، مسائل ايمني، عبور و مرور و ترافيك شهري، ترويج فضاهاي امن شهري و فضاهاي سالم براي تفريحات توجه داشته است. شورای سوم و شهرداری تهران در زمینه فعاليت فرهنگي كه به ارتقاء سطح دانايي و توانمندي مردم كمك می کند مانند ایجاد و گسترش سراهاي محله، اقدامات موثري را طي اين دوره به انجام رسانيده است. اگر چه اين تلاش ها در مقابل مشكلات و معضلات شهر تهران كفايت نكرده، اما با استمرار نگاه توسعه اي و اصلاحي و گسترش آن در سطوح مختلف مي توان به بهبود شاخص هاي كيفيت زندگي در شهر تهران اميدوار بود.

 منتشر شده در روزنامه همشهری 12 شهریور 91