نجات پارک ملی دریاچه ارومیه

‎ ۱٦ فروردین ۱۳۸٩

در سال های گذشته از کارهای مهم سازمان حفاظت محیط زیست، مطالعات مربوط به مدیریت مناطق حفاظت شده و پارک های ملی کشور بود و از جمله آنها مطالعات مربوط به پارک ملی دریاچه ارومیه.

به خاطر دارم در مراحل تکمیلی این مطالعات و پس از بهره مندی از نظرات طیف گسترده ای از اساتید و کارشناسان برجسته کشور، از مشاورین بین المللی نیز استفاده شد. نگرانی همه این کارشناسان، از بین رفتن دریاچه و تکرار تجربه تلخ دریاچه آرال بود.

در یکی از نشست های مطالعاتی مربوطه، یکی از صاحبنظران بین المللی به صراحت اعلام کرد که دریاچه ارومیه اگر در اثر سوءمدیریت خشک شود، میلیون ها متر مکعب آب که در استان های اطراف منتشر شده و سبب رطوبت و لطافت هوا و ترویج کشاورزی است، از بین خواهد رفت. در این صورت، استان های همجوار توان تولید محصولات کشاورزی را نیز از دست داده و منطقه  به بیابان تبدیل می شود.

در این مورد به عنوان رییس سازمان حفاظت محیط زیست مکاتبات متعددی را به ویژه با وزیر نیرو برای تعیین حق آبه دریاچه ارومیه و تامین مستمر آن انجام دادم که به امضای تفاهم نامه ای نیز در این خصوص منتهی شد.

متاسفانه پمپ های کشاورزی بر سر مسیر ورود حق آبه به  دریاچه مانع از رسیدن آب می شدند و البته کاهش بارندگی و خشکسالی های پی در پی نیز شرایط را وخیم می کرد. پیش بینی ها حاکی از این بود که  سال به سال شوری دریاچه افزایش و مساحت آن کاهش خواهد یافت.

در این حال احداث میانگذر دریاچه ارومیه نیز مزید بر علت شده و به نظر می رسید ارزیابی ها زیست محیطی از قوت لازم برخوردار نبوده است. به همین دلیل سازمان حفاظت محیط زیست در دوره مسئولیتم هرگز با تکمیل میانگذر موافقت نکرد.  

اما در سال های بعد متاسفانه بی توجهی به این موضوع و اصرار بر تکمیل پل میانگذر که تبادل آب بین شمال و جنوب دریاچه را قطع می کند، سبب تشدید این معضل شد. اعتراض های اخیر به سرنوشت دریاچه ارومیه نیز موضوع جدیدی نیست و قبلا نیز به انحاء مختلف صورت گرفته، ولی ظاهرا هر چه  آثار نابودی دریاچه بیشتر آشکار می شود، اعتراض ها نیز ابعاد گسترده تری می یابد.

اگر چه اکنون فرصت های زیادی را در این مورد از دست داده ایم ولی باز هم به مصداق «از هر جا جلوی ضرر را بگیریم، منفعت است» باید برای نجات دریاچه ارومیه اقدام کرد. دریاچه ارومیه یک سرمایه ملی به حساب می آید که  وزارت نیرو، وزارت جهاد کشاورزی، مجلس، مردم، کشاورزان، رسانه ها و ... در مقابل آن مسئولند و تلاشی فراگیر باید انجام شود تا این دریاچه نجات یابد.