جوان، انقلاب و اصلاح مستمر

بی تردید، جوانان ستون اصلی و پیش برنده انقلاب اسلامی چه در سطح نخبگان و چه در میان توده های مردم بودند. اساتید جوان و دانشجویان از سویی، و جوانانی که به ویژه در شهرهای بزرگ از فاصله های طبقاتی و اجتماعی و نیز اختناق و فساد خسته شده بودند، نیروی پیش برنده پرانگیزه ای برای پیروزی انقلاب به حساب آمدند.

اساسا جوانی، حرکت شجاعانه در مسیرهای ناشناخته است. جوان ایرانی همواره این جسارت را داشته که در جستجوی حقیقت و پاسخ به پرسش های خود باشد و تا پاسخ آنها را نیابد، دست از مقصود برندارد. در آن دوران و با چنین ویژگی هایی - به ویژه با زمینه سازی فرهنگی پایگاههای روشنفکری دینی مانند حسینیه ارشاد و دکتر شریعتی و سخنرانی های روحانیون روشنگری چون شهید مطهری – ظهور شخصیتی مانند امام خمینی نور امیدی در جمع جوانان شد.

حرکت ضد ظلم انقلاب اسلامی به نسل جوان آن روز نشاط بخشید و كلام و بيانيه هاي امام، جوانان را با جسارت و آزادگي آشنا کرد. انقلاب و امام تصویر روشنی بودند از عدم دلبستگي و تعلق، نبود ترس و توكل واقعي با تفويض همه امور به خداوند؛ تصویری که در روزگار اختناق و استبداد نایاب به حساب می آمد.

در مقطع انقلاب، دینداری برای جوان ایرانی در قامت انتخابی آگاهانه معنا یافت و همتراز معرفت، تلاش و پیشرفت به حساب آمد. جوان 57 البته تصوری از مدعیان دین داری که نتایج اعمالشان به رویکردهای ضددینی منجر می شود، نداشتند. آن روزها، حرکت انقلاب اسلامی به عنوان مظهر دین؛ حرکتی شجاعانه در پیروی از مردی راسخ و صریح بود که در مقابل خودکامگی و خفقان فراگیر جامعه ایستاده و توجه جهانیان را به خود معطوف ساخته بود.

البته گروههای عمده ای از جوانان نگران غلبه ارتجاع و تعصب بودند، ولی وقتي امام را قائل به گفتمان روشنگرانه و مترقيانه دیدند و احساس کردند ارزش هاي انقلاب در راستاي آزادي و كرامت ذاتي انسان است، بر پیگیری پیام ها و بیانیه های رهبر انقلاب همت گماردند. نمونه بارز این ارزش ها، نگاهی بود که امام به موضوع حضور زنان داشت؛ یعني قائل به محدوديت و يا حذف آنان از عرصه اجتماعي و سیاسی نبود و همین دلیلی بود بر برداشت مترقيانه ايشان از مباني فقهي. بر همین اساس جوانان دانشجو در بسط تئوريك و نظری انقلاب نقشی اساسي ایفا کردند.

خاطره ای از آن روزها و مروری بر شعارهایی که داده می شد، می تواند بیانگر هدف مبارزه، نقش آفرینی جوانان و پیوند آن با سایر اقشار باشد. يكي از روزهايي كه اعتراضات دانشجويي در محوطه پلي تكنيك اوج مي گرفت و دانشجويان در دانشگاه جمع شده بودند، راهپيمايي به سمت در مشترك ميان دانشگاه و دبیرستان البرز كه دري آهني و قديمي بود، كشيده شد. اين در هميشه بسته بود ولي آن روز دانشجويان با شعارهاي مختلف به سوی آن مي رفتند:

سكوت هر مسلمان خيانت است به قرآن

دانش آموز بپاخيز

دانشجو مي رزمد، ذلت نمي پذيرد

استقلال، آزادی، جمهوری اسلامی

تظاهرات گسترده و منسجمي با حضور اكثريت دانشجويان بپا شده بود و نتيجه اینکه به يكباره در آهني از جا كنده شد و فاصله ميان دانشجو و دانش آموز از ميان رفت. در آهني چون پر كاهي روي دست ها به رقص در آمده بود. همه چيز خيلي سريع رخ داد و تظاهرات كنندگان بعد از ورود به مدرسه به سمت خيابان رفتند، اما به خيابان نرسيده گارد ضد شورش شاه از راه رسيد.

جمعيت مردد بود. عده اي اين سو شعار مي دادند و عده ديگري آن سو شاخ و شانه مي كشيدند. در همين اثنا سر و كله تعدادي دانش آموز پيدا شد كه با هيجاني وصف ناپذير شعار مي دادند:

 توپ، تانك، مسلسل ديگر اثر ندارد

آن سو تر نیز فرمانده گارد كه مردي درشت اندام با سبيلي كلفت بود با عصبانيت شلاقی را در هوا مي چرخاند و قدم مي زد. معلوم بود كه مشغول بررسي اوضاع براي يك حمله جانانه به تظاهرات كنندگان است. در اين موقع مادر يكي از بچه ها كه به دنبال فرزندش مي گشت و نگران دانش آموزان بود، خطاب به فرمانده گارد فرياد زد: شما با این سن و سال از اين بچه ها خجالت نمي كشید؟

در صداي آن مادر شجاعت و جسارتي بود كه باعث شد فرمانده گارد سرش را پايين بياندازد و از آن نقطه دور شود.

انقلاب از اين صحنه هاي جالب و ديدني زياد داشت. اما امروز مهم اين است كه چگونه پیوند آن نسل با جوانان کنونی که ایشان نیز خواستار استقلال و آزادی و تعالی هستند، حفظ شود و به نظر می رسد تنها راه این پیوند، استمرار حرکتی اصلاحی برای حفظ دستاوردهای انقلاب و مقابله با ناراستی ها و انحرافات باشد. انتظار نسل جوان امروز نیز شناخت اشتباهات، اعتراف به اشتباهات و اصلاح آنها است، به نحوی که در یک فرآیند بازنگری و خوداصلاحی شاهد تغییر و بهبود مستمر وضعیت معنوی و مادی جامعه باشند. در این صورت است که انقلاب از مسیر اصلی خود دور نمی شود و پاکی و صفای اولیه را حفظ خواهد کرد.  

منتشر شده در روزنامه اعتماد/ شنبه 21 بهمن 91